Konsekwencje eksperymentalnego treningu dramatycznego

Autor: Władysław Pitak

Interpretacja wyników - ocena istotności statystycznej

Utworzenie dwóch grup eksperymentalnych i dwóch kontrolnych daje nadzieję, że wyniki średniego poziomu zdolności twórczych uzyskane w badaniu II etapu oddają rzeczywisty charakter badania. Gdyby grupy były jeszcze większe (np. po 100 osób), to zaufanie do średniej ich wyników byłoby większe, gdyż w ten sposób ujmowałyby wierniejszy obraz całej populacji i większe byłoby prawdopodobieństwo, że obliczona na tej podstawie średnia jest zgodna ze średnią całej populacji.

Istotność każdej statystycznie uzyskanej wartości zależy więc od liczby pomiarów, stanowiących jej podstawę i ważne jest, aby w każdym przypadku wiedzieć, jaki jest stopień tej istotności, tj. jak duże można mieć zaufanie do otrzymanej wartości.

Zakres pracy nie zezwala na poszerzenie badań na liczniejszą populacje, dlatego musimy się ograniczyć do wyników populacji, którą mamy do dyspozycji, pamiętając jednocześnie, że wyniki prezentowane w niniejszej pracy dotyczą tylko osób badanych i populacji miasta Koszalina.

Dla właściwej interpretacji wyników naszej populacji obliczyliśmy błędy standardowe średniej arytmetycznej, błędy odchylenia standardowego oraz błędy standardowe różnicy pomiędzy dwiema nieskorelowanymi średnimi.

Błąd standardowy średniej arytmetycznej :
Dla grupy K-1 = 1,52
Dla grupy E-1 = 3
Dla grupy K-2 = 1,9
Dla grupy E-2 = 3,3

Powyższe wyniki oznaczają, że istnieje 68 % prawdopodobieństwa, że prawdziwa średnia, tzn. średnia, która otrzymalibyśmy, gdybyśmy objęli wszystkie możliwe przypadki, leży dla poszczególnych grup w następujących przedziałach liczbowych :
Dla grupy K-1 M = 14,53 - 17,97
Dla grupy E-1 M = 40,7 - 46,7
Dla grupy K-2 M = 18,9 - 22,7
Dla grupy E-2 M = 57,7 - 64,3

Błąd standardowy odchylenia standardowego (wskazuje, jakie jest prawdopodobieństwo, że dyspersja badanej grupy jest zgodna z dyspersją całej populacji) :
Dla grupy K-1 = 1,08
Dla grupy E-1 = 2,15
Dla grupy K-2 = 1,35
Dla grupy E-2 = 2,32

Błąd standardowy różnicy pomiędzy dwiema nieskorelowanymi średnimi (wskazuje, czy różnica ustalona między grupami eksperymentalnymi a kontrolnymi rzeczywiście ma znaczenie. Na uwzględnienie zasługuje dopiero różnica co najmniej dwa do trzech razy większa niż omawiany błąd. (10):

I tak dla kategorii klas III = 1,79
a dla kategorii klas V = 2,36

Powyższe wyniki oznaczają, że różnica obu średnich w kategorii klas III jest 1,79 razy większa niż jej błąd standardowy i jest bliska istotności statystycznej, a w kategorii kl. V różnica obu średnich jest 2,36 razy większa niż jej błąd standardowy i należy ją bezwzględnie uważać za istotną statystycznie.

Tak więc eksperyment i badania nad wpływem treningu dramatycznego na rozwój zdolności twórczych potwierdzają hipotezę o wpływie treningu na rozwój zdolności. Możemy teraz z pełną odpowiedzialnością stwierdzić, że :
Trening dramatyczny w znacznym stopniu przyspiesza wzrost poziomu zdolności twórczych.

PODSUMOWANIE

Ekspresja dramatyczna, w świetle przeprowadzonych dotychczas badań przez Władysława Pitaka i uzyskanych przez niego doświadczeń praktycznych, spełnia niewątpliwie korzystną rolę w kształtowaniu twórczej spontaniczności. Wnioski końcowe, które wypływają z rozważań teoretycznych oraz z analizy materiałów empirycznych, dają się ująć następująco :

1.Skonstruowano model normatywny nowej techniki pracy pozalekcyjnej i pozaszkolnej jako jeden z elementów systemu wychowawczego.
2.Wprowadzono ekspresję i trening dramatyczny do praktyki pedagogiczno-artystycznej jednej z placówek miasta Koszalina oraz zachęca się do zainteresowania tą koncepcją inne placówki i szkoły (dawnego) województwa koszalińskiego.
3.Dokonano weryfikacji nowej formy kształcenia zdolności twórczych przez zbadanie skuteczności eksperymentu i porównanie wyników grup eksperymentalnych z grupami kontrolnymi w sposób tradycyjny.
4.Uzyskano wyniki świadczące o niewątpliwie pozytywnym wpływie ekspresji i treningu dramatycznego na rozwój zdolności twórczych uczniów szkół podstawowych w Koszalinie.

Zdawać by się mogło, że uczyniono wszystko, aby dramatyzację przybliżyć i rozpowszechnić w szerokich kręgach teoretyków i praktyków wychowania. A przecież nadal dominuje w szkolnictwie forma kształcenia podawczego, która nie rozwija zdolności twórczych. Nadal szkoła przekazuje zdroworozsądkową wiedzę dydaktyczną. Nadal istnieje tendencja do eliminowania z procesu kształcenia samodzielnych prób rozwiązywania zadań szkolnych (istnieją tylko próby bez błędów). Trudno jest zakładać wystarczającą przydatność wiedzy tak zdobytej przy rozwiązywaniu zupełnie nowych problemów.

To prawda, wiedza informacyjna jest niezbędna współczesnemu człowiekowi. Można jednak założyć, że zwiększać się będzie coraz bardziej prawdopodobieństwo występowania nowych dla człowieka sytuacji i problemów, w których niezbędne będzie twórcze zachowanie. Przyjęcie tego (prawdopodobnego) założenia czynić powinno bardziej pożądanym wprowadzenie, nie tylko do zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych, ale do systemu obowiązkowych zajęć takich form, które zwiększają możliwości twórcze człowieka. Należy dążyć do stworzenia takich warunków, aby na każdym etapie kształcenia, każdy uczący się mógł przyjąć rolę badacza, który dostarczone mu treści, nawet najbardziej sformalizowane, "doświadcza" i krytycznie osądza.

Powyższa propozycja kształcenia może wydać się rozrzutna i luksusowa, gdy punktem odniesienia uczyni się ten zasób wiedzy, który w danej chwili istnieje, lub który chce się przekazać innym. Być może takie formy kształcenia okażą się konieczne, gdy punktem odniesienia staną się możliwości twórczego rozwoju. Ale zanim to się stanie, pozostaje nam działalność pozalekcyjnych i pozaszkolnych zespołów ekspresji dramatycznej jako punkt wyjścia w organizowaniu i planowaniu pracy wychowawczej w szkole przyszłości.

Uwaga:
Powyższy artykuł jest fragmentem pracy badawczej pt. "Twórcza funkcja ekspresji dramatycznej. Wpływ treningu dramatycznego na rozwój zdolności twórczych uczniów szkół podstawowych", WSP (Zakład Psychologii), Słupsk 1983

Osoby zainteresowane pełną wersją wraz z przypisami, bibliografią i aneksami proszone są o kontakt z autorem: biuro@logos.dt.pl