RELAKSACJA wg WINTREBERTA  dla DZIECI

Jedną z metod zmierzających do zmniejszenia napięcia emocjonalnego u dzieci jest relaksacja mięśniowa. Opiera się ona na założeniu, że ciało i umysł tworzą niepodzielną całość. Jedność psychiczna wyraża się między innymi tym, że zaburzenia psychiczne i napięcie emocjonalne powodują zaburzenia równowagi neurohormonalnej i wpływają na wzrost napięcia mięśniowego. Doprowadzenie do rozluźnienia mięśni pozwala z kolei na uzyskanie zmniejszenia napięcia emocjonalnego. Tak więc relaksacja jest warunkiem prowadzenia wszelkich zabiegów psychoterapeutycznych.

RELAKSACJA wg WINTREBERTA - jest najczęściej stosowanym ćwiczeniem  opracowanym przez tego znanego neuropsychiatrę dziecięcego. Metoda  nie posługuje się sugestią, nie wymaga zdolności koncentracji umysłowej, co powoduje, że jest ona szczególnie przydatna w pracy z dziećmi nadpobudliwymi, o słabej koncentracji uwagi, a przede wszystkim z dziećmi nerwicowymi.

Podczas relaksu dziecko leży wygodnie na leżance w zacisznym, nieco przyciemnionym pokoju. Z głośnika dyskretnie płynie łagodna muzyka. Terapeuta wykonuje na dziecku ruchy bierne zaczynając od dłoni ręki dominującej, poprzez przedramię, ramię, mięśnie barku, szyi do mięśni twarzy. Następnie rozluźnia w tej samej kolejności mięśnie drugiej ręki, potem kończyny dolnej, zaczynając  od stopy poprzez podudzie, udo i kończąc na nodze dominującej. Ruchy relaksatora są powolne, monotonne i rytmiczne, wykonywane bez przerw, które mogłyby spowodować oczekiwanie dziecka na następny ruch, za zatem wzrost napięcia.

Dla uzyskania zwolnienia napięcia mięśniowego relaksator wykonuje w zakresie ruchów biernych obroty, huśtania, krążenia i bierne opuszczanie kończyn. Znaczenie ruchów biernych polega na osłabieniu napięcia mięśniowego, opanowaniu znajomości ciała, poprawie orientacji przestrzennej, lepszej koordynacji nerwowo - mięśniowej i wzrokowo - ruchowej. Dzieci po seansie są bardziej aktywne, wypoczęte i  łatwiej koncentrują się na wykonaniu zadania.

A oto szczegółowy schemat relaksacji metodą Wintreberta :

1.      Zwalnianie napięcia mięśni wiązadeł stawu nadgarstkowego górnej kończyny dominującej pod względem lateralizacji w płaszczyźnie strzałkowej, następnie - w płaszczyźnie poprzecznej.

2.      Zwalnianie napięcia mięśni otaczających staw łokciowy, stosując najpierw ruchy bierne pronacji i supinacji, a następnie ruchy podnoszenia i opuszczania w płaszczyźnie pionowej przedramienia.

3.      Wznosy i puszczanie całego ramienia, odwodzenie i przywodzenie go w płaszczyźnie poziomej.

4.      Ruchy skrętów szyi w płaszczyźnie poprzecznej? przytrzymując głowę.

5.      Ruchy masujące, muskające: mięśnie czoła od  jego środka ku skroniom, mięśnie okrężne oczu, mięśnie otaczające usta.

6.      Ponowne ruchy bierne na drugiej kończynie i dalej do punktu 5.

7.      Zwalnianie napięcia po kolei wszystkich stawów kończyny dolnej, rozpoczynając od stawu skokowego, poprzez staw kolanowy, kończąc na stawie biodrowym.

8.      W tej samej kolejności postępuje się ze zwalnianiem napięcia kończyny dolnej dominującej.

9.      Przez minutę pozostawia się dziecko w zupełnym bezruchu.

10.  Sprawdzanie stanu odprężenia przez unoszenie odcinków kończyn w rozmaitej kolejności.

11.  Następnie dziecko unosi je czynnie i opuszcza biernie w tej samej kolejności, jak w pierwszej części, stale z zamkniętymi oczami.

12.  Na zakończenie dziecko przybiera szereg pozycji od leżenia poprzez siedzenie do stania, pamiętając o uzyskaniu możliwie całkowitego rozkurczu mięśni w tych pozycjach., np. po zbliżeniu kolan jak najbliżej uszu należy wyrzucić stopy do przodu i opuścić je na posłanie pozostając z całkowitym rozluźnieniem mięśni.

Powyższe ćwiczenia można także realizować w zmodyfikowanej formie  w ramach terapii grupowej, np.

1.      Dzieci leżą na plecach na miękkich kocach, z zamkniętymi oczami, w pewnym oddaleniu od siebie.

2.      Relaksator objaśnia, na czym polegają ruchy czynno - bierne. Przypomina, że każde dziecko leżąc bez ruchu, z rozluźnionymi mięśniami ma starać się nie myśleć o niczym w danej chwili, jak o zwolnieniu napięcia mięśni podnoszonej kończyny.

3.      W razie potrzeby indywidualnie uczy prawidłowego unoszenia i bezwładnego opuszczania kolejnego odcinka relaksowanej kończyny w powolnym rytmicznym tempie.

Przedstawione wyżej schematy ćwiczeń relaksacyjnych powinny być realizowane w całym okresie terapii. Wprowadzają one bowiem odpowiedni nastrój, obniżają poziom napięcia emocjonalnego i są dobrym przygotowaniem do ćwiczeń oddechowych, głosowych i ruchowych.

Oprac: Władysław Pitak- logopeda